کاهش قدرت خرید مردم باعث تغییر الگوی سفر خانوار شده است - فارس کلوب

به گزارش فارس کلوب، ایسنا/ براساس آخرین خبر و گزارش های بدست آمده، کاهش قدرت خرید مردم باعث تغییر الگوی سفر خانوار شده است.

براساس گزارش منتشر شده به وسیله مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی در سال 1399، قدرت خرید خانوارها در سال 1398 نسبت به سال 1390 حدود یک سوم کاهش داشته و این کاهش قدرت خرید برای خانوارهای با سطح عایدی پایین از شدت بیشتری برخودار بوده است.

بطور همزمان در این دوره زمانی همزمان با کاهش قدرت خرید خانوارها، نابرابری عایدیی نیز روندی افزایشی را نشان می دهد و این بدان معنی است که کاهش قدرت خرید برای بخش قابل توجهی از خانوارها (خانوارهای کم عایدی) حتی بیش از آن میزانی است که به وسیله مرکز پژوهش های مجلس ارائه شده است.

یکی از آثار کاهش قدرت خرید خانوار، تغییر در ترکیب سبد خرید است و بخش توریستی نیز از جمله بخشهایی محسوب می گردد که از این تغییر بیشترین تاثیر را می پذیرد. بر همین اساس دکتر جواد براتی، استادیار گروه اقتصاد توریستی جهاد دانشگاهی خراسان رضوی در یک مطالعه با استفاده از داده های 31 استان در دوره زمانی 1390 تا 1398، تغییر رفتار خانوار را در انجام هزینه های توریستی مورد آنالیز قرار داده است.

آنالیز های این مطالعه نشان می دهد که افزایش شاخص قیمت ها، تاثیر منفی و معناداری بر هزینه های توریستی خانوار میگذارد. بطوریکه افزایش سطح عمومی قیمت ها و شدت گرفتن تورم بگونه ای بر رفتار مصرفی خانوار اثرگذار بوده که خانوارها در مقایسه با سایر هزینه های خانوار میزان به نسبت کمتری برای توریستی هزینه نموده اند.

یافته های این مطالعه حاکی از آن است که کاهش در هزینه کرد توریستی در خانوار به معنی کاهش تعداد سفرها نیست بلکه می تواند ناشی از تغییر در الگوی سفر خانوار باشد. بطوریکه الگوی سفر می تواند بگونه ای تغییر یابد که خانوارها هزینه کمتری در سفر انجام دهند. آنالیز آمار تعداد سفرها در سطح ملی نشان دهنده رشد تعداد سفرها است و از سوی دیگر، تعداد نفر-شب-اقامت نیز روند صعودی داشته است. در نتیجه نه از تعداد سفرها کاهش یافته و نه ماندگاری توریست در مقاصد سفر کاهش یافته است. میتوان گفت که الگوی هزینه کرد خانوارها در سفرها تغییر نموده است؛ بطوریکه با گذشت زمان، توریستان هزینه نسبی کمتری برای اقامت، رستوران، تور و تفریح و تفریح انجام داده اند.

بعلاوه در این مقاله عنوان شده که افزایش نابرابری عایدیی در خانوارهای استانهای مورد مطالعه در مجموع تاثیر مثبت و معناداری بر سهم هزینه های توریستی از کل هزینه های خانوار دارد. بطوریکه افزایش نابرابری عایدیی به طور کل باعث افزایش سهم هزینه های توریستی خانوار می گردد. هزینه های اقامت، حمل و نقل و تامین غذا برای توریستان از مهمترین هزینه های توریستی خانوار است که برای خانوارهای با سطح عایدی بالاتر، بسیار بالاتر از خانوارهای با سطح عایدی پایین است. بر همین اساس؛ افزایش نابرابری عایدیی اگرچه میتواند سبب کاهش هزینه کرد توریستی خانوارهای کم عایدی گردد، اما افزایش هزینه کرد توریستی خانوارهای با عایدی بالا این کاهش را جبران نموده و نابرابری عایدی بر سهم هزینه های توریستی خانوارها تاثیر مثبت گذاشته است.

براساس مقاله کاهش قدرت خرید مردم باعث تغییر الگوی سفر خانوار شده است، باید بدانید که یکی از عواملی که بر افزایش تعداد سفرها و تغییر در سهم هزینه کرد توریستی خانوار مؤثر است، برخورداری یا عدم برخورداری خانوار از خودروی شخصی است. بطور معمول افزایش هزینه خانوار در خرید وسیله نقلیه بر افزایش تعداد سفرهای خانوارها مؤثر است. نتایج این مطالعه نشان داده که افزایش سهم هزینه های خرید وسایل نقلیه به وسیله خانوار سبب کاهش سهم هزینه های توریستی شده است.

اگر هزینه های خرید، تعمیر و نگهداری خودروی شخصی و هزینه خواب سرمایه که در مالکیت خودرو نهفته است را جز هزینه های سفر محاسبه نکنیم، هزینه سفر با خودروی شخصی در مجموع کمتر از هزینه سفر با سایر وسایل نقلیه از قبیل اتوبوس، قطار و هواپیما خواهد بود. اغلب خانوارهایی که مسافرت گروهی و خانوادگی دارند، از خودروی شخصی برای مسافرت استفاده می نمایند که هزینه های حمل و نقل به ازای هر نفر برای آنها سرشکن شده و سرانه هزینه کاهش خواهد یافت.

بر همین اساس میتوان نتیجه گرفت که خرید خودرو و افزایش تعداد سفرهای با خودروی شخصی باعث کاهش سهم هزینه های خانوار بر توریستی می گردد. آنالیز های این مطالعه نشان داد در سالهایی که نرخ رشد قیمت خودرو بالا بوده است (مانند سالهای 1397 و 1398) در مجموع خانوارها سهم نسبی کمتری در خرید خودرو هزینه نموده اند.

براساس یافته های این مطالعه، عایدی حقوق بگیری که به عنوان عایدی باثبات در خانوار است، بر سهم هزینه های توریستی مؤثر است و هرچه عایدیهای حقوق بگیری خانوار افزایش یابد، سهم هزینه های توریستی از کل هزینه های خانوار نیز افزایش می یابد. از آنجا که سفر از اقدامات برنامه ریزی شده خانوار است، هزینه هایی که خانوار در سفر انجام می دهد، بیشتر به عایدیهای باثبات و حقوق بگیری خانوار وابسته است تا عایدیهای متغیر خانوار.

نتایج آنالیز های این مطالعه حاکی از آن است که تغییر در قدرت خرید خانوار تاثیر منفی و معناداری بر سهم هزینه های توریستی از کل هزینه های خانوار داشته است. تحلیل استانی و آنالیز تاثیر قدرت خرید خانوار بر هزینه کرد توریستان نشان می دهد که استانهای مرکزی (قم، قزوین، مرکزی، البرز، تهران و چهارمحال و بختیاری) بیشترین تاثیر و استانهای جنوب شرق و شمال غرب (کرمان، سیستان و بلوچستان، هرمزگان، خراسان جنوبی، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی و کرمانشاه) کمترین تاثیرپذیری را داشته اند. استانهای خراسان رضوی، فارس، خوزستان، همدان و گلستان به علت برخورداری بهتر از جاذبه های توریستی و زیرساختهای مناسب تر و سهم جمعیتی نسبتاً بالاتر در تاثیرپذیری شرایط مبه وسیلهی دارند.

مرکزیت داشتن، به لحاظ مکانی در سفرهای داخلی، فرصت مناسبی برای توریستان در انجام سفرهای کوتاه خواهند داشت و اگر الگوی سفر بگونه ای تغییر کند که سفرهای توریستی داخلی از سفرهای طولانی و سفر به استانهای دورتر به سمت شهرهای مجاور و مقاصد نزدیکتر به مبدا تغییر کند، استانهای مرکزی در کشور فرصت مناسب تری برای چنین سفرهایی خواهند داشت. بر همین اساس، تغییر در قدرت خرید برای استانهای مرکزی ایران و استانهایی که فرصت سفرهای کوتاه بیشتری دارند، تاثیرگذاری بیشتری خواهد داشت.

بطور کل میتوان گفت که افزایش قابل توجه سطح عمومی قیمت ها در مقایسه با سطح عایدی خانوار (کاهش قدرت خرید و افزایش هزینه های مرتبط با سفر) اگرچه باعث کاهش هزینه های توریستی از کل هزینه های خانوار خواهد شد؛ اما به معنی کاهش تعداد سفرها یا کاهش نفر-شب-اقامت نیست. بلکه تاثیر خود را بر نوع سفر و تغییر الگوی سفر خانوار میگذارد. الگوی سفر میتواند بگونه ای تغییر کند که خانوارها در سفر کمتر هزینه نمایند و برای اقامت، تامین غذا، حمل و نقل و تور مسافرتی هزینه کمتری انجام دهند.

در این مقاله پیشنهاد شده که مدیران مقاصد توریستی، خدمات توریستی موجود را متنوع تر نمایند تا بتوانند توریست بیشتری جذب نمایند. تنوع در خدمات اقامتی (طیفی از واحدهای اسکان موقت، کمپ توریست، خانه مسافر و...تا هتل آپارتمان ها و هتل های با کیفیت بالا)، تنوع در خدمات حمل و نقل و خدمات تامین غذا برای توریستان نمونه هایی از این تنوع هستند.

بعلاوه با توجه به اینکه خانوارها برای برنامه ریزی سفر روی عایدیهای ثابت خود حساب باز می نمایند، مقاصد توریستی برای جذب توریست بیشتر می توانند با اجرای برنامه هایی که بتوانند افراد با عایدیهای حقوق بگیری و باثبات را بیشتر جذب نمایند، توریستی شهر خود را توسعه دهند. اجرای تورهای توریستی تخصصی که براساس نیازسنجی این گروه از افراد (افراد با عایدیهای حقوق بگیری از جمله کارمندان دولتی و سایر مشاغل با عایدی ثابت) اجرا گردد، بعلاوه تبلیغات و برنامه های حمایتی از این گروه از توریستان یکی از سیاستهای مناسب برای توسعه توریستی مقصد خواهد بود.

به گفته پژوهشگر این مطالعه، برنامه ریزان صنعت توریستی و بعلاوه برنامه ریزان کلان مالی کشور در راستای رونق و توسعه توریستی داخلی باید اقدامات لازم را به منظور افزایش قدرت خرید خانوار انجام دهند. بعلاوه، افزایش سهم عایدیهای باثبات از کل عایدیهای خانوار باید مدنظر برنامه ریزان مالی باشد. پیشنهادات اجرایی دقیق تر، نیازمند مطالعات عمیق در مورد چگونگی ایجاد ثبات مالی و افزایش قدرت خرید خانوار است اما قطعاً ایجاد زیرساختها و تاسیسات توریستی در منطقه ها محروم تر و مرزی که مقصد اصلی توریستان شهرهای اطراف آنهاست، باید مدنظر متولیان صنعت توریستی کشور و استانها قرار گیرد.